Martin van Wanrooij heeft vorige maand zijn opdracht via Flexkwaliteit als beleidsmedewerker WMO bij de gemeente Lingewaard afgerond. In Lingewaard werd afgelopen jaar de was- en strijkservice ingevoerd. Hij vertelt over de aanpak, de leermomenten en de mogelijkheden van zelfredzaamheid van ouderen nu en in de nabije toekomst.

WMO
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn. Zij kunnen een WMO-indicatie krijgen voor huishoudelijke hulp. Het ministerie van VWS besloot om in 2019 een vast bedrag per maand in plaats van een inkomensafhankelijke bijdrage voor huishoudelijke hulp in te voeren. Het gevolg was dat mensen die eerst een particuliere hulp hadden, deze opzegden en een aanvraag voor huishoudelijke hulp bij de gemeente indienden. Door deze grote toestroom en de verdere dubbele vergrijzing (meer ouderen en meer mensen worden ouder), dreigt er een personeelstekort in huishoudelijke hulpen. Om ervoor te zorgen dat de zorg voor iedereen nu en in de toekomst bereikbaar zou blijven, moest er dus een oplossing komen.

Was-en strijkservice
Gemeente Lingewaard koos voor het invoeren van een was- en strijkservice en startte een pilot. Mensen die zich aanmeldden voor huishoudelijke hulp, kregen een indicatie voor hulp aangevuld met het aanbod van de was- en strijkservice. Voor één waszak, die gelijk staat aan twee wasmachines, wordt een tegemoetkoming van € 4,- per waszak gevraagd. Een bedrag dat conform de richtlijn van het Nibud overeenkomt met de kosten van stroom, water en afschrijving van twee wasmachines. De was- en strijkservice wordt uitgevoerd door de stichting Cazaz, waar mensen werken die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. De was werd goed gewassen en gestreken, iedereen was tevreden en dus besloot de gemeente de pilot uit te breiden naar mensen met een bestaande WMO-indicatie.

Herindicatie
Iedere inwoner met een indicatie thuisondersteuning plus wassen en strijken werd benaderd voor een heronderzoek. In een behoorlijk aantal gevallen bleek dat de was en strijk door de kinderen gedaan werd, zodat de hulp meer tijd had voor andere huishoudelijke werkzaamheden. In veel gevallen werd het aantal uren huishoudelijke hulp verkort en kregen mensen een indicatie voor de was- en strijkservice. Hiertegen kwam verzet.

Bezwaar
Een belangengroepering stond op om de gedupeerden bij te staan en plaatste een groot artikel in de krant. Hierin werd gesteld dat een rechter in een soortgelijk geval een gemeente in het ongelijk had gesteld. De gemeente Lingewaard wilde niet via de krant in een discussie verzanden en besloot om iedereen met een WMO-indicatie persoonlijk per brief te informeren. Desondanks dienden 20 procent van de mensen een bezwaar in tegen de vermindering van het aantal uur aan huishoudelijke hulp. Bij elk bezwaar is de gehele indicatie thuisondersteuning integraal opnieuw beoordeeld door een externe partij. Opvallend was dat in de meeste bezwaren de indicatie iets opgehoogd diende te worden. Dit bijvoorbeeld omdat de beperkingen zodanig waren toegenomen, dat deze uitbreiding noodzakelijk was. Als gevolg hiervan werden de meeste bezwaren ingetrokken.

Communicatie
Achteraf had de communicatie veel transparanter, persoonlijker en vooral sneller moeten zijn. In sommige gevallen zaten er maanden tussen het telefoongesprek en de schriftelijke bevestiging. En voegt Martin toe: “Waarschijnlijk was een artikel in de krant met een heldere uitleg in deze situatie toch beter geweest.”

Toekomst
Voor de kwaliteit van leven is het van belang dat mensen de regie over hun eigen leven blijven voeren. Martin vertelt dat in het verleden vooral gekeken is om mensen zelfredzaam te houden door hulp aan te bieden. Maar mensen zijn pas echt zelfredzaam als men het zelf kan doen. Hij is dan ook heel enthousiast over initiatieven van gemeentes, bedrijven en particulieren die worden ingevoerd. Zoals bijvoorbeeld:

Initiatieven van gemeenten:
Powerful ageing is een interventie uit de topsport. Bij topsporters levert het seconden winst op, bij ouderen jaren. Mensen kunnen na de interventie vaak weer een beweging doen waarvan ze dachten dat ze dat niet meer konden. Als voorbeeld noemt Martin een reumapatiënt die door de interventie weer zelf iets uit de kast kan pakken en iemand de nu de rollator niet meer nodig heeft. Als mensen bij de gemeente aankloppen voor huishoudelijke hulp of een scootmobiel dan is dat het moment om aan Powerful ageing te denken.
Toekomst bestendig wonen. Sommige gemeenten gaan met mensen van 60-65 jaar in gesprek over toekomstbestendig wonen.
Initiatieven van bedrijven:
Automaatje van de ANWB waarbij de passagier voor een gunstig tarief wordt vervoerd en ook gelijk een gezellig praatje heeft.
Supermarkthouders die op een rustige morgen een bus door het dorp laten rijden zodat ouderen bij hun eigen supermarkt boodschappen kunnen doen en daarna in de koffiehoek even een koffie kunnen drinken.
Initiatieven van particulieren:
Eetgroepjes. Als er samen wordt gegeten, wordt er ook (meer) gegeten.
Wooninitiatieven van ouderen met andere ouderen of woonvormen met ouderen en jongeren.
Via de straat-app kunnen mensen gemakkelijk de hulp inroepen van een buurtbewoner en men krijgt meer contact met mensen iets verder in de straat.
De Robotstofzuiger. Mensen beslissen zelf wanneer en hoe vaak ze stofzuigen en hoeven niet meer een week te wachten op de huishoudelijke hulp. De robotstofzuiger zou breed ingezet kunnen worden eventueel met gemeentelijke steun.

Tot slot
Tot slot zegt Martin: “Als je zelf op tijd de regie in handen neemt, voorkom je dat op latere leeftijd de regie uit handen wordt genomen.