De gemeente Roerdalen heeft in 2012 met een delegatie uit Bhutan, het land van het bruto nationaal geluk, een verklaring van geluk ondertekend. Het doel van de gemeente is om bij te dragen aan het geluk en de levensvoldoening van inwoners én bezoekers. Wat is er in deze 10 jaar gerealiseerd en wat zijn de toekomstplannen?

Geluk
Laurens Bijl, de gelukscoördinator van de gemeente Roerdalen is sinds 2015 intensief betrokken. Hij vertelt enthousiast: “Voor veel mensen zal de associatie met geluk zijn: fijne dingen met elkaar doen, goede gezondheid en dingen waar je plezier aan beleeft. Nederland staat op de vijfde plaats van de gelukkigste landen ter wereld. Deze hoge score dankt Nederland in vergelijking met andere landen  aan de economische voorspoed, gelijkheid (b.v. tussen mannen en vrouwen) en de kwaliteit van de overheid (inclusief rechtspraak)

Hoe kan je als gemeente vertrouwen uitstralen en de samenwerking met inwoners vergroten? Door samen met hen de koers van de gemeente te bepalen. En door ook binnen de organisatie een gezamenlijke koers te ontwikkelen. Aan medewerkers is gevraagd wat hun waarden en normen zijn en wat geluk betekent in hun werk. De één was direct enthousiast, de ander stond er wat sceptischer tegenover. Samenwerken, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen krijgen, waren zomaar wat woorden die naar boven kwamen. Hieruit heeft gemeente Roerdalen de kernwaarden gehaald: respect en gelijkwaardigheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid. Daarnaast heeft het gemeentebestuur drie speerpunten geformuleerd: Zorgen dat iedereen mee kan doen, Vergroten van zelfsturing en samensturing en het Vergroten van vertrouwen in de gemeente en tussen inwoners onderling.

Veel taken en aandachtsgebieden van de gemeente zijn via wetgeving geregeld. Als raadsleden kun je bedenken wat inwoners waarschijnlijk belangrijk vinden. Als je echter met inwoners zelf in gesprek gaat, krijg je veel meer verschillende reacties. Om te achterhalen wat inwoners van de gemeente verwachten, heeft de gemeente de inwoners uitgenodigd voor dorpsgesprekken. Uit deze gesprekken bleek dat inwoners de relatie tussen gemeente en inwoners, heldere en begrijpelijke taal en duidelijke procedures het belangrijkste vinden.

Relatie tussen gemeente en inwoners
De meeste inwoners hebben niet vaak met de gemeente te maken. Maar als je bij de gemeente aanklopt dan moet het contact zo plezierig en effectief mogelijk zijn. De gemeente heeft daarom dorpscontactpersonen aangesteld. Zij zijn niet gespecialiseerd op één vakgebied, maar hebben een brede scope. Zij zijn getraind in het voeren van gesprekken met bewoners en het ondersteunen van burgerinitiatieven. Het uitgangspunt is dat de regie bij de bewoners blijft en dat de gemeente ondersteunt in subsidie, kennis of door de juiste contacten de bewoners verder te helpen.

Heldere en begrijpelijke taal
De gemeente heeft een “leesteam” van inwoners. Deze inwoners lezen de brieven die de gemeente naar meerdere bewoners stuurt. Het team checkt of de brieven in begrijpelijke taal zonder vakjargon zijn geschreven. Pas dan worden de brieven verstuurd. Een ander voorbeeld van duidelijke communicatie is de website van de gemeente. Deze is samen met inwoners ontwikkeld. Door de feedback van de inwoners, blijft de gemeente continu werken aan verbetering van de eigen communicatie. Dit draagt weer bij aan het vertrouwen tussen gemeente en inwoners.

Duidelijke procedures
Vereenvoudigen van procedures past in de dereguleringsvisie van de gemeente. Iedereen begrijpt dat er regels zijn, maar regels moeten wel toegevoegde waarde hebben. Als voorbeeld noemt Laurens het verenigingsleven dat onder grote druk staat. Om het verenigingsleven in stand te houden is het subsidiestelsel samen met de verenigingen opnieuw opgebouwd. Uitgaande van ervaringen en vragen zoals: Wat willen we bereiken? Hoe gaan we het organiseren? Wat levert het op voor het dorp en de samenleving? Dit leverde leuke, boeiende en spannende  gesprekken op. Mensen kregen inzicht en meer begrip voor de complexiteit die met een subsidietoekenning samenhangt. Omdat ze zelf een belangrijke rol hadden in de opbouw van het nieuwe subsidiestelsel waren ze goed in staat dit uit te leggen aan hun achterban.

Continu werken aan geluk
Er zijn mooie voorbeelden zoals speelplekken die door inwoners worden beheerd, sportparken die door vrijwilligers worden gerund en vrijwilligers die zich aanmelden om tot gelukscoach te worden opgeleid. Maar geluk moet niet iets abstracts worden. Vragen die doorlopend de aandacht vragen zijn: Hoe omgaan met dilemma’s? Hoe blijven inwoners betrokken? Hoe worden de  rollen en verantwoordelijkheden tussen inwoners en gemeente verdeeld?

Zoals in elke gemeente zijn ook in de gemeente Roerdalen mensen die juist extra hulp nodig hebben moeilijker vindbaar. De gemeente heeft daarom een sociaal team opgericht dat in verbinding staat met een netwerk van professionals op scholen en gezondheidszorg. Door met elkaar in verbinding te staan, ontstaat er een beter beeld van wat er leeft in de maatschappij. Het is een continu zoeken naar nieuwe wegen. Soms kan bijvoorbeeld een lidmaatschap bij een vereniging of culturele activiteit meer doen dan een medicatie.

Conclusie
Wat is volgens Laurens de belangrijkste les? Als persoonlijke ontwikkeling, organisatieontwikkeling, ontwikkeling met de samenleving vanuit dezelfde waarden gebeurt is dat het meest consistent.
Een inspirerend verhaal op basis van dezelfde waarden is herkenbaar. Dat maakt het makkelijker om daar onderdeel van te worden. En er is veel ruimte om zelf invulling aan te geven aan betekenisvol werk. Dat draagt bij aan geluk en levensvoldoening!

Flexkwaliteit
Is het uitgangspunt “geluk” echt een innovatieve aanpak, die grensverleggende resultaten oplevert? Onze adviseur, Wim Top werkt als beleidsmedewerker Sociaal domein bij de gemeente Roerdalen. Hoe ervaart hij deze nieuwe manier van werken en wat voor effect heeft het thema “werken aan geluk” voor hemzelf?

Zeggen en doen
Wim vertelt dat hij als adviseur altijd kijkt op welke waarden hij kan aansluiten.“ En dat is in Roerdalen een verademing!” aldus Wim. “Je kunt als gemeente zeggen dat je direct contact met inwoners wilt, en dat zeggenschap en invloed belangrijk is, maar het echt op deze manier doen leidt tot andere resultaten.”

Wim zit regelmatig met verschillende inwoners, uitkeringsgerechtigden en jongeren aan tafel om uit te wisselen hoe zij het beleid in de praktijk ervaren. Door de directe interactie met elkaar ontstaat er wederzijds begrip, een betere manier van (samen)werken en kan het beleid vertaald worden naar beter beleid.

Vertrouwen
Collega’s krijgen de ruimte en het vertrouwen om zaken zelf op te pakken. Positieve acties worden gedeeld en regelmatig worden complimenten uitgewisseld. Maar collega’s zijn ook kritisch en spreken elkaar aan op taal of uitvoering van regels.

Geluk?!
Wim eindigt met de quote: “Werken in de gemeente Roerdalen draagt niet alleen bij aan het geluk van de inwoners, maar ook aan je eigen geluk!”